Groeten uit Heerenveen (deel 2)
Marten Kuik
Ingvar Kamprad was 17 jaar oud en woonde op een boerderij in het Zweedse dorpje Agynnaryd. De boeren in de buurt voorzag hij van noodzakelijke spulletjes en hij spaarde daarmee wat geld. Toen hij eindexamen deed, kreeg hij van zijn vader een handvol kronen om een bedrijfje te starten. Het was 1943, de wereld stond in brand. Welke kant zou het uitgaan met zijn onderneminkje? Was het levensvatbaar? Hij verzon een naam voor zijn bedrijf en koos voor zijn eigen initialen (IK) en de eerste letters van Elmtaryd, de boerderij van zijn vader, en Agynnaryd, het dorpje waar hij was geboren. Trots als een pauw schilderde hij de letters IKEA op de gevel van zijn bescheiden schuurtje. De rest is geschiedenis. Kamprad bouwde een wereldconcern op met als belangrijkste business: meubels die de klant zelf in elkaar moet zetten.
Edwin van der Zee
In de vorige Bildt.nu kon u lezen hoe Edwin als bouwkundige en projectmanager ‘zijn handtekening zette’ op de bekende geelblauwe winkels van IKEA in Nederland. “Ik werkte al negen jaar met veel plezier voor Boorsma toen IKEA mij benaderde om bij hén in dienst te treden. Daar had ik wel oren naar, maar er lag een concurrentiebeding. Nou, laat zoiets maar aan IKEA over: in 2011 kon ik overstappen. Algauw kreeg ik project Zwolle op mijn bordje met als uitdaging het bouwen van een winkel tegen substantieel lagere kosten . Met nagenoeg dezelfde maten, dezelfde materialen, dezelfde kwaliteit. Uiteraard rekening houdend met bouwkostenindexering. Hoe doe je dat? Je kunt natuurlijk kosten besparen op de vierkante meters die je niet nodig hebt. En heb je overal in de winkel dezelfde hoogte nodig? Edwin pakt het papiertje waarop ik mijn aantekeningen maak. Op de achterkant tekent hij met de vaste hand de verschillen tussen de winkels in Groningen en Zwolle. Veel meer “copy – paste” voor wat betreft de constructie en installaties. En dan veel passen en meten met de lay out. Zo’n uitdaging vind ik leuk, Zwolle was mijn kindje. Na ruim twee jaar was daar op Hessenpoort Zwolle het ontwerp voor een pracht van een winkel en geloof me: met de beoogde kostenreductie!
Zonder slag of stoot ging dit overigens niet. Overbuurman Van der Valk was blij met onze komst, maar een van de andere buren zei: “Nee” en diende bezwaar in tegen onze vergunning. Democratie is een goed ding, maar wel eens lastig voor een retailer. Goed voor advocaten en in onze begrotingen staat altijd een post ‘advocaatkosten’… je weet immers maar nooit. Ik zat bij dit project voor het eerst in de rechtbank naast onze IKEA-advocaat: gelukkig werd het bezwaar door de rechter afgewezen. Na deze positieve ontwikkeling en net voor de aanbestedingen, haalde IKEA mij van het Zwolle project af en moest ik kijken naar mogelijkheden in Leiderdorp. Dat deed wel een beetje zeer omdat ik deze winkel graag had willen bouwen!
Zwitserland
Binnen IKEA komen er altijd andere mogelijkheden en begin 2014 werd ik gevraagd te solliciteren voor de functie van constructiemanager bij Zürich.
Daar zou ik dan teams moeten samenstellen die IKEA bouwprojecten realiseerden in Zwitserland. Mijn – toen nog – vriendin Sylvia en ik mochten vijf dagen naar Zürich om ons op de omgeving te oriënteren en kennis te maken met de mensen daar. Sylvia had in Friesland een mooie baan als manager bij de Friesland Bank en was op dat moment bezig met de afrondende fase voor de overname door de Rabobank. Was er in Zwitserland voor haar ook geschikt werk? We hoefden niet lang na te denken na ons bezoek aan Zwitserland en zeiden: “We gaan dit doen.”
Toen we “Ja” zeiden tegen de baan zeiden we ook “Ja” tegen elkaar. We zijn in september van dat jaar in Leeuwarden getrouwd en dat was een beetje ons afscheidsfeest. Zwitserland betekende een grotere afstand naar het Sint-Anne van ôns mim en van de vrienden, maar die kregen er wel een mooi logeeradres bij. Zwitserland in een prachtig land en Zürich staat bekend als de stad met de hoogste kwaliteit van leven, waar ook ter wereld.
Het betekende een nieuw avontuur. Ik moest opnieuw een netwerk opbouwen en heb daar tijdens ons ruim vijfjarig verblijf verschillende dingen kunnen doen.
Bij Boorsma had ik al kennisgemaakt met het onderwijs. In opdracht van de LOI schreef ik een programma voor de hbo-opleiding bouwkunde. Ik heb later ook voor IKEA bouwkundige onderwijsprogramma’s opgesteld. De kennis en standaarden die we in de loop der jaren hebben opgebouwd over hoe op de meest efficiënte manier onze winkels te (ver)bouwen, willen we benutten om niet het wiel overal opnieuw uit te hoeven vinden. Ik mag de beginselen van ons bouwen overbrengen op mijn toekomstige collega’s. Deze trainingen heb ik bijvoorbeeld in India, China, Canada gegeven.
Schrijnend
India heeft een andere economie en er heerst een andere cultuur. Wat je daar ziet is dikwijls schrijnend. Sylvia en ik hebben in 2016 een dochtertje gekregen, Eva. Er staat voor altijd Zürich in haar paspoort. Ik moest voor ons trainingsprogramma naar India. Uit het raam van mijn hotelkamer keek ik naar beneden op de straat. Daar liepen allemaal koeien los rond en er leefden mensen in rioolbuizen. Sterker nog, ze sliepen erin! Ik zag een vrouw met haar baby’tje op straat en verder helemaal niks. Op zo’n moment denk ik aan onze Eva. Wij aten in internationale restaurants en betaalden waarschijnlijk een bedrag waarvan een zwerver bij wijze van spreken bijna een jaar lang kan leven. “Soa lait de wereld d’r hine!” Maar eten zoals veel Indiërs doen, kunnen wij ook weer niet. Dan heb je meteen de ‘Delhi Belly’. Heel simpel: wat jij er aan de bovenkant in stopt, komt er in no time aan de onderkant weer uit.
We hebben intussen een aantal winkels gebouwd in India en doen dat nog steeds.
Op naar Zweden
Op een dag kreeg ik te horen: IKEA gaat reorganiseren. Toen stelde ik mezelf de vraag: "Wat betekent dit voor mij?” Het centrum van de activiteiten zal in Duitsland komen te liggen. Ik schatte in, dat daardoor mijn positie niet zo sterk zou zijn en zei tegen mezelf: Edwin, als jij bij IKEA wilt blijven, moet je naar Zweden, daar zit de groep Real Estate (vastgoed; mk). Deze groep stuurt de ontwikkeling aan van alle bouwactiviteiten aan waaronder de ca. 400 winkels in meer dan dertig landen.
Het was geen gemakkelijke beslissing, want het leven was goed daar tussen die bergen. Sylvia had een prima baan gevonden bij IKEA. En Eva sprak al een mooi mondje Zwitser-Duits. We leerden steeds meer mensen kennen en waren aan het kijken naar een koophuis in de buurt van Zürich. We hadden het goed!
Lang verhaal kort: We gingen eind 2019 van Zwitserland naar Zweden en ik werd binnen IKEA verantwoordelijk voor ‘project delivery', het organiseren en opleveren van onze wereldwijde bouwprojecten. Om hoeveel projecten dat jaarlijks gaat? Dat verschilt. Zo'n tien tot twintig grote projecten minimaal en soms gaat het om bedragen met heel veel nullen.
