“’s Heeren goedheid kent geen palen!”
Tekst: Jaep van der Wal
Foto's: Bildts Aigene
Ik kwam laatst Marten Kuik tegen. We kregen het om een of andere reden over Ulbe van Houten. En wat ik precies zei, weet ik niet meer, maar Marten zei: “Je trekt toch niet de autoriteit van Van Houten in twijfel?” En met een opgeheven vinger: “Eerst Van Houten, dan de bijbel en daarna de rest”. Terwijl ik verder wandelde, vroeg ik mij af hoeveel de mensen eigenlijk nog iets van Ulbe van Houten zouden weten. Op de site van de CSG Ulbe van Houten stond ooit het volgende:
47 jaar in het onderwijs? Poeh, poeh…
Onze school, de CSG Ulbe van Houten, is genoemd naar iemand die maar liefst 47 jaar bij het christelijk onderwijs in St.-Annaparochie heeft gewerkt. Begonnen als onderwijzer aan de lagere school (De Slotschool) en later docent geworden aan de U.L.O. En omdat die twee scholen vanaf 1955 in hetzelfde gebouw zaten, was hij meester Van Houten en bleef hij meester Van Houten toen de leerlingen hem weer tegen kwamen in het U.L.O.-deel van de school. Van Houten werd geboren in 1904, kwam in 1922 voor de klas in St.-Annaparochie en nam in 1969 afscheid. Hij stierf in 1974.
Návertellen? De hele bijbel?
Naast lesgever was Van Houten Fries schrijver. Hij heeft niet zoveel geschreven, maar dat is ook een beetje vertekend. Want hij presteerde het wel de bijbel na te vertellen in het Fries in hele boeiende en beeldende taal (“De Hillige Histoarje”). Is het een wonder dat je dan niet aan veel andere boeken toekomt? Zijn meest bekende boek is “De sûnde fan Haitse Holwerda”. In dit boek werkt hij de tegenstelling tussen de stijve, gereformeerde boer Holwerda (een beeld van Van Houtens eigen achtergrond) en de ‘lossere’ Bildtkers (de plek waar Van Houten de rest van zijn leven woonde) op een bijzondere wijze uit. Verder heeft hij
vooral korte verhalen geschreven.
Een van die verhalen (“Ein fan de mars”) tekent op indrukwekkende wijze de meidagen van 1940. Het is een verslag van een tocht van een groep soldaten (waar Van Houten zelf deel van uitmaakte) zoals er wellicht maar weinig geschreven zijn over die vijf wonderlijke dagen uit de Nederlandse geschiedenis.
Leve de overhoring...
Dat hij niet zoveel tijd had voor zijn schrijverij kwam misschien ook wel doordat Van Houten vond dat “overhoringen de moeder van de studie” waren. En dus gaf hij er alle dagen wel een paar, die ’s avonds natuurlijk moesten worden nagekeken. Komt nog bij dat hij les in meer dan één vak gaf (Engels, Frans, geschiedenis, Nederlands en soms ook nog godsdienst), wat natuurlijk nog meer werk betekende. Bij alle overhoringen die hij gaf, gaf meester Van Houten nooit een 1. “Want”, was zijn gevleugelde uitspraak: “s Heeren goedheid kent geen palen”.
Mijn vader zat bij Van Houten in de klas en mijn pake ook...!
Met de jaren werd Van Houten natuurlijk een vast gegeven in het onderwijs op Het Bildt. Als je het 47 jaar volhoudt, zie je wel drie generaties in de klas aan je voorbij gaan. En talloos zijn ook de verhalen over Van Houten. Toen hij bijvoorbeeld ouder werd, werd hij vergeetachtig. Vaak moest een leerling de school door om de pijp of de tas van meester Van Houten op te halen. Hij presteerde het zelfs om op een dag met twee tassen aan het stuur thuis te komen. Hij had zijn eigen aan het stuur gehangen, moest nog even de school in om zijn hoed op te halen, kwam een tas tegen die op de zijne leek en schoof die maar aan de andere kant aan het stuur.
En het kon ook heel goed zijn dat de hoed waarmee hij thuis kwam, een andere was dan waarmee hij weg was gegaan.
Jammer...
Van Houten werd ook vaak gevraagd als spreker op bijvoorbeeld ouderavonden. Ook toen een teer onderwerp als kunstmatige inseminatie op een avond op de agenda stond, voerde Van Houten het woord. Na een boeiend betoog over de voor- en nadelen stapte hij van het podium. Tot verwondering van het publiek keerde hij halverwege op zijn schreden terug en pakte de microfoon. “Weet u”. zei hij tegen het publiek, “wat het is met die k.i.? Ik vind het zo jammer voor de stier!”. Een bijzonder man, deze Van Houten, dat was hij zeker.
En al wandelend bedacht ik dat het wellicht leuk zou zijn om een oproep te doen.
Want er zijn nog veel mensen die Ulbe van Houten hebben meegemaakt.
En die hebben vast nog wel verhalen.
Dus ik zou zeggen: kom op en mail ze naar redactie@bildt.nu.nl!
Ik ben benieuwd!