Wer is die ene T bleven?
’t Waar op ’n donderdeg doe’t Johannes Adams Krottje naar ’t gritenijhuus op ’t Oasteand koierde. Hij had ’n goed sin, want ’e befalling waar na wîns ferlopen, soa had ’e sjirurgijn him ferteld. En nou most-y met twee fan syn buurloi, de gernier Jan Joukes Schat en ’e erbaaier Dirk Dirks de Pet die’t baidegaar wisten wat ’e bureplicht inhoude, angifte doen fan ’e geboorte. ’t Waar de eerste keer dat-y hait worde en fan teforen had-y besloaten dat ’e eerste seun Adam hite sou, na syn hait.
Johannes Adams Krottje weunde krekt as De Pet in ’n achterhuus fan ’n och soa oud pand op ’e hoge buurt fan ’t Oasteand dat aigendom waar fan en beweund worde deur nijs noemde Schat (nou Van Harenstraat 46). Se nammen de achterdeur en liepen deur de staig naar ’t Oasteand, sloegen linksôf en koierden richting ’t gritenijhuus (nou Van Harenstraat 3). Se passeerden de Smoetstaig, de winkel fan Oostringa met ’e torenhoge klokgevel en ’t statige pand fan netaris Wassenbergh. Bij de fabuleuze weuning fan ’e wede Braunius Oeberius stak ’t trio de Oasterfaart over fia ’t bochelbruchy, liep ’n eandsy de smâle kant op die’t hier op syn smâlst waar en flink na de dorpsfaart helde en betrad fersichtig de blaustenen stoep die’t och soa glysterig weze kon. De nijbakken hait doude de sware foordeur open. In ’t foorpertaal nam ’t geselskap plak op ’t skiterige banky.
Krottje worde geboren in St.-Anne in 1829. Hij waar erbaaier, krekt as syn hait Adam Johannes Krottje die’t in 1799 in ’t selde dorp ’t levenslicht sâg. Deuze Adam waar ’n seun fan Johannes Adams… Berendsen. Elkeneen in St.-Anne noemde ’m Berendtsys. Hij kwam niet fan hier. Johannes Berendsen laai al foor de eeuwwisseling as tamboer fan ’t rezjimint fan kolonel De Schepper in Harlingen. Hij had ’n boantsy foor de krease Geertje Ennes Krottje fan St.-Anne en in 1788 trouden se. In 1811, doe’t elkeneen ’n femilynaam kieze most, waar de tamboer al twee jaar doad. Mim Geertje hoefde gyn achternaam an te nimmen en drie fan hur fier kines ferkoazen op latere leeftiid de achternaam fan hur mim te brúkken. En nou sat hur klainseun op ’t skiterige banky te wachten op syn beurt.
't Waar niet meer as 'n formaliteit, soa'n angifte fan geboorte. Je fertelden wie't je waren, hoe’t je frou hytte en hoe’t ’e foornaam fan ’t kynd weze most. De ambtner fan ’e burgerlike stand maakte ’n akte op en die worde ôndertekend deur de angever (och soa faak de hait) en ’e getugen (nag faker de buurloi). Maar foordat ’e hând onderan de akte set worre kon, most die akte eerst foorlezen weze en dat dee de ambtner, de burgemeester fan ’t Bildt in hoogst aigen persoan, met lude stim.
”In het jaar Een duizend acht honderd acht en vijftig, den negende dag der maand December is voor ons, meester Johannes Albarda Corneliszoon, Ambtenaar van den Burgerlijken stand der gemeente het Bildt, provincie Friesland, gecompareerd: Johannes Krotje, negenentwintig jaren, werkman, wonende te Sint Anna Parochie, welke ons verklaarde dat op den achtsten dezer maand des voormiddags ten negen ure ter zijner woonstede een kind van het mannelijk geslacht is geboren uit zijne echtgenoote Okje van der Woude, zonder beroep, bij hem inwonende, aan welk kind hij verklaarde de voornaam te geven van Adam.”
Wanneer’t elkeneen akkoord waar, worde d’r tekend en ok die offen worde d’r tekend deur Krottje en syn getugen. Maar Johannes Krotje hytte niet Krotje. Hij hytte Krottje. En ’t ferskil tussen Krotsy en Krottsy hore je niet. Johannes had ’t meskien sien kinnen, maar had-y wel lezen leerd? Hij kon wel syn hând sette en dat dee hij op deuze donderdeg en later bij alle angiften fan geboorte en bij ’t getugen fan ’t huwelik fan al syn kines, met een T. Hij sil ’t ferskil niet weten hewwe, maar de konsekwînsy fan wel hore kinne maar niet leze, is dat ’r anno 2022 feul Krotsys in Nederland deur ’t leven gaan met een T.
Douwe Zwart