Stannemet
en de tradisy fan ‘t kaatsen op d'Avila
Leendert Ferwerda
Na twee korona-jaren is ‘t ‘t kommend weekeand weer gewoan de sundeg fan Stannemet en de dînsdegs Lammertsymet. De hoofdklassers fan de KNKB kaatse in ‘n lange tradisy de sundegs op d’Avila, ‘t sportterrein De Waaie. Dat waar niet altyd soa. Doe’t de kaatsferening St.Anna-Parochie in 1892 opricht worde, waar de waaie d’Avila nag niet beskikber. Eerder worde ok al in St.-Anne kaatst op wedstriden die’t deur de keslains organiseerd worden. Priisútraiking in ‘t kafee en ‘n goeie drank-omzet waar in die tiid garandeerd. ‘t Kaatsen in St.-Anne is útfoerig beskreven in de boeken ‘Kaatsen in St.-Annaparochie meer dan honderd jaar’ (1999, Kaatsvereniging St.-Anne/Drie spul is út) en in ‘De Waaie De history fan ‘t sportterrain in St.-Anne’ (1998, Douwe Zwart).
In de Leeuwarder Saturdagse Courant fan 19 maai 1787 staat dat "Casteleinske de Wed. Creelis Cornelisz liet verkaatzen ene cierlijke, extra fraaie Zilveren Bal, waar toe alle liefhebbers van Kaatzen uitgenodigd worden." In de jaren die’t folgden waren ‘t meest de keslains die’t in St.-Anne ‘n waaie regelden om ‘n kaatswedstriid te organiseren. In de Franeker Courant fan donderdeg 8 septimber 1892 ston de informasy “dat het de opmerkzame kaatsliefhebbers niet is ontgaan, dat, hoewel het Bildt steeds bekende en beroemde kaatsers levert, het dorp St.-Anna Parochie veelal in die eer niet deelt. De oorzaak is stellig te zoeken in de omstandigheid, dat men hier niet een geschikt terrein voor deze tak van sport had en ‘t kaatsen op den publieken weg werd verboden. Thans echter heeft Van der Zee een weiland aan het Hoogpad als kaatsweide ingericht. De eerste vrucht er van is de oprichting eener kaatsvereeniging.” Op sundeg 12 juny 1892 worde ‘n kaatsferening opricht.
Twee kaatsferenings
De eerste op de sundeg fan Stannemet houwen kaatswedstriid waar op 20 maai 1894, maar niet op d’Avila. St.-Anne had in 1892 al de kaatsferening St.Anna Parochie, maar op 14 juny 1896 worde ‘n tweede kaatsferening opricht: De Toekomst. De presise reden derfan is niet bekind. Op 23 maai 1897 organiseerde De Toekomst de eerste en hur leste kaatswedstriid op Stannemetsundeg. In 1899 nam De Toekomst ‘t inisjatyf om as een kaatsferening met de naam St.Anna-Parochie feerder te gaan. ‘t Jaar 1899 worde lang as beginjaar fan de kaatsferening anhouwen. In 1999 fierde de kaatsferening ‘t 100-jarig bestaan, maar niet sonder reden worde de ondertitel fan ‘t jubileumboek ‘Meer dan honderd jaar’, want St.-Anne had ommers al in 1892 ‘n kaatsferening. Kaatst worde d’r nag altyd op de derfoor beskikbere waaie fan Van der Zee bij ‘t Hoogpad.
De kaatsferening wou graag de waaie d’Avila op Stannemet hure, maar dat slaagde ok in 1900 en 1901 niet. En Van der Zee wou syn waaie niet an de kaatsferening ferkope. In 1901 worde ‘n waaie fan S. Postma achter de doopsgezinde kerk huurd. ‘t Jaar derop: gyn waaie beskikber, gyn kaatsen. In 1903 waar ‘t kaatsen op Stannemet op ‘n waaie fan Bierma, naast ’t spoor.
Kaatse op d’Avila
Op sundeg 10 july 1904 waar foor de eerste keer ‘t kaatsen tidens Stannemet op wat nou De Waaie is. Met dank an pachter J.S. Potter van Loon die’t dat regele kinnen had. ‘t Jaar derop kon dat weer niet. Op Stannemetsundeg 24 maai 1908 waar ‘t grâs op d’Avila nag niet maaid. Derom ferskoof de wedstrijd foor ‘twee personen uit één plaats’ na sundeg 12 july. Fan 1909 ôf waar ‘t kaatsen op de sundeg of de maandeg fan Stannemet op d’Avila.
In 1912 worde de Bildtsche Kaatsbond De Vier Dorpen opricht. Die organiseerde in 1912 en folgende jaren op Stannemet ‘n aigen kaatspartij. In 1918 kaatsten op 14 july ok Belgen met die’t tidens de Eerste Wereldoorlog útweken. D’r waren 1300 toeskouwers. Op Grote Partij de sundeg fan Stannemet 1921 worden ‘wegens parten de prijzen ingehouden’. De Bildtsche Kaatsbond houde in dut jaar op te bestaan.
‘n Probleem fan kaatse èn soafeul attraksys dat die’t niet meer alleen op ‘t foorterrain staan konnen, sorgde d’r in 1924 foor dat op ‘t achterste feld kaatst worde, met ‘n dúzzend ‘man’ om de linen. In 1940, Dútse besetting, waar d’r gyn kaatsen en gyn Stannemet. De Grote Partij worde wel in 1941 houwen, maar in de folgende oorlogsjaren niet meer. In die jaren waar d’r ok gyn Stannemet. Fan 1946 ôf waar d’r hest alle jaren weer ‘n Grote Partij op Stannemetsundeg. In de jaren 1987 (700 kaatsliefhewwers), 1988 (600) en 1989 (500) waar d’r ok ‘n tribúnne.
Stichting De Waaie
De ferening Plaatselijk Belang kocht op 31 augustus 1955 foor f. 11.500 ‘een perceel weiland in gebruik als sportterrein, genaamd d’Avila.’ Op 3 maai 1983 worde ‘t sportterrain loskoppeld fan Plaatselijk Belang en Stichting De Waaie opricht. Op foorstel fan meester Bloembergen kreeg de stichting de naam De Waaie ‘want in de volksmond heet het terrein zo’. Ok de sportkantine het later deuze naam kregen.
Kommende frijdeg begint Stannemet, de hoofdklassers komme in de lange tradisy fan kaatse op Stannemetsundeg weer in aksy en dînsdeg is ‘t na twee jaar al even tradisjoneel weer Lammertsymet op de tweede dînsdeg na 12 maai.