't Strandhuus fan waterskap 't Oud Bildt in de Westhoek (1925)
't Strandhuus fan waterskap 't Oud Bildt in de Westhoek (1925)

Bildtse waterskappen

Sytse Buwalda

’n Waterskap is ferantwoordlik foor de waterhúshouwing in ’n bepaald gebied en het allerhande taken, die’t ferband houwe met ’t water in en om syn gebied. In ’t algemeen binne dat de sorg foor an- en ôffoer fan water, onderhoud fan waterkerings, soa as de seediken. Feerder hewwe se ok faak wel ’t beheer over rijdiken en faarwegen.

’t Inpolderde deel fan de froegere Middelsee dat de naam ’t Bildt kregen het, bestaat út fier aparte polders: ’t Oud Bildt, ’t Nij Bildt en de Ouwe- en Nije-Bildtpôlen. Foor ’t waterbeheer binne op ’t Bildt drie waterskappen in ’t leven ropen: ’t Oud Bildt, ’t Nij Bildt en de Bildtpôlen. Elk waterskap het ’n bestuur, met ’n foorsitter. Dat is de dykgraaf. Dan is d’r nag de funksy fan strandmeester: de man die’t de daaglikse gang fan saken beheert, de praktise beslútten fan ’t bestuur útfoerd. Hij is ok de beweuner fan ’t strandhuus. Bij ’t strandhuus staat altyd ’n loads, der’t ’t ark, ’t materieel opsloegen is, wat de strandmeester norig het foor syn werk.

Drie waterskappen, dat houdt in: drie standhúzzen, der’t deur ’t bestuur fergaderd wort.

’t Strandhuus fan ’t waterskap ’t Oud Bildt staat in de Westhoek, frijwel op ’t eand. De leste strandmeester fan waterskap ’t Oud Bildt waar Tjerk Bosje. Na de fúzzy fan de drie waterskappen is hij as 'nije' strandmeester op ’t eand fan de Boanweg kommen te weunen.

In 1920 liet ’t waterskapsbestuur him op de foto sette. (Sien foto rechtsônder)
F.l.n.r.: strandmeester Rînse Martens Koning, gemeentesiktaris Brandsma, Dirk Joukes Schat, Pyt Wâdzes Bierma, architekt Oosterbaan en (boven) Jan Gerryts Wassenaar. De foto is nommen op de Pôl in de Westhoek.

De strandmeester fan ‘t waterskap ’t Nij Bildt weunde op ’t strandhuus  ”ônder an” de Nije-Dyk, ’t Ston tussen ’t Kanaal en de seedyk. 

Tengefolge fan de ferhoging fan de Wadden-seedyk, fan Kehoal tot an “boven” Marrum, fan 1971 tot an 1993,  most ’t pand ôfbroken worre, omdat ’t in de weeg ston (1972).

In 1899 boude de timmerman, Hotze Buwalda út de Oasthoek fan de Ouwe-Dyk, ’t strandhuus fan de Bildtpôlen op de hoek fan ’t Wechy (nou: Schuringaweg) en de Nije Dyk.

De ônderferdieping wort beweund deur de stranmeester en syn húshouwing, de bovenferdieping is de fergaderrúmte foor ’t bestuur. Foor de ândere twee strandhúzzen geldt ’t selde.

Ok foor alle drie: fan de bovenferdieping ôf kon men over de seedyk over de Waddensee útsien.

Nadat de drie waterskappen overgingen in Wetterskip De Waadkant (1977) worde ‘n nij strandhuus op ’t eand fan de Boanweg boud.

In  2005 worden de fijf doe nag overblevene waterskappen fuzeerd tot Wetterskip Fryslân (2004).

Tjerk Bosje bleef in 't strandhuus weunen en de opslag fan 't materieel kreeg 'n nij onderdak an de ândere kant fan de faart, an de foet fan de seedyk.

Elk waterskap had 'n aigen wapen, baseerd op 't gemeentewapen.

De drie kinkhoorns waren foor 't     waterskap 't Oud Bildt risserveerd, de twee foor 't Nij Bildt en de ene kinkhoorn ston in 't wapen fan ’t waterskap de Bildtpôlen.

't Waterskapshuus fan 't Nij Bildt (1968)
't Latere strandhuus fan 't Nij Bildt
't Strandhuus fan de Bildtpôlen
't Waterskapsbestuur fan 't Oud Bildt (1920)