7 Geskidenis fan 't Bildt
De kerken fan St.-Jabik
Sytse Buwalda
In ’t midden fan de 19de eeuw, om 1850 hine, begon d’r in de Protestantse Kerk de soanoemde Frijsinnige stroming op gang te kommen ônder infloed fan ’t Humanisme en de Verlichting. Dernaast kwam later de Rechtssinnige of Otterdokse, de stringere, geloofsbeleving op.
De Nederlâns Herformde Evangelisasy in St.-Jabik, Zoar
In 1863 worde ds. De Haas de nije foorganger fan de Herformde Kerk. Hij waar wat men doe noemde “de lichte kant naast”. Dat wou sêge, dat hij niet soa “string” preekte as at in die tiid faak gebrúk waar. Hij waar dus ’n Frijsinnige doomny. ’n Prot gemeenteleden waren ’t der niet met eens, dat waren de Rechtsinnige, de Otterdokse leden.
Sij skaidden hur ôf en kregen ’n aigen gebou om te kerken (1885), op ’t Westeand fan St.-Jabik. ’t Geboutsy kreeg de naam Zoar. In 1969 sloaten de lidmaten fan de Otterdokse Kerk hur (weer) an bij de Frijsinnige Kerk.
De Griffermeerde Kerk
Niet alle kerkgangers waren ’t eens met de preken fan ds. De Haas. De Otterdoksen skaidden hur dus fan de Herformde Kerk ôf, in 1885. Maar d’r waar nag ’n groepering, die’t ’t niet eens waar met ds. De Haas. Sij richtten ’n evangelisasy ferening op (1882) en kochten ’n pand an ’t Oasteand (1885). Der worden fan die tiid ôf de kerklike bijeenkomsten houwen.
Ok waar d’r plak foor de sundegsskoal. Sels an de Ouwe-Dyk, in de Westhoek, kreeg de ferening de beskikking over ’n ônderkommen: Kinderheil, in de folksmônd ’t Hemeltsy. Der worde foornaamlik sundegsskoal houwen.
Na ’n paar jaar sloat de ferening him an bij de Nederduits Gereformeerde Kerk. De ferening sou fan die tiid ôf ok de Griffermeerde Kerk hite. In 1899 worde ds. Th. Bergsma de eerste foorganger fan deuze kerkgemeenskap. In 1904 worde kregen de griffermeerden de beskikking over ’n aigen kerkgebou, an de Georg van Saksenstraat.
De kerk kreeg ’n ânder ânsicht (1972), maar ok ônderging ’t interieur ’n grondige ferandering. De rúmte der’t de diensten houden worden, kreeg ’n teneel en an de noordkant worden fergaderrúmtes boud.
In 2018 kreeg de kerk de funksy fan multifunksjoneel sintrum, ’t Beerdhuus, en worde de skoal, de Twiner, die’t meer rúmte norig waar, an de kerk fastboud.
De Roomse Kerk
Hoe kin ’t gaan in de loop der jaren? Goed 400 jaar na ’t opheffen, ’t ferbieden, fan de Roomse Kerk op ’t Bildt, festigde pater Siardus de Vries him in St.-Jabik. Hij waar lid fan ’t Franciscaner kloaster út Drachten. Syn huus in de Van Swietenstraat worde brúkt as kapel.
De toeloop fan gelovigen worde soa groat, dat ’t norig waar om om te sien naar ’n groatere rúmte. ’t Gefolg: in 1959 worde d’r ’n nije Roomse kerk boud in St.-Anne, die’t in 1973 ferboud is tot ’n soasjaal sintrum: de Skúl.
