6 Geskidenis fan 't Bildt
De herformde kerk fan St.-Jabik, “De Groate Kerk”
Sytse Buwalda
Pastoors
De eerste foorganger fan de parochy fan de hailige Jakobus waar dinklik Heer Joachim. Meerdere pastoors folgden, maar d‘r hewwe niet meer dan ’n stik of acht roomse foorgangers weest. ’t Protestantisme kreeg in de Nederlanden en ok in Frysland hoe langer hoe meer anhang. In de nije parochys waar die heel groat. ’t Gefolg waar dat om 1580 hine wainig meer te bespeuren waar fan ’t Roomse geloof.
Doomny
D’r worde bepaald, dat d’r in elk dorp ’n herformde foorganger komme most. In 1585 worde Albertus Westerman op ’t Bildt benoemd as doomny foor alle drie dorpen. Syn traktemint worde deur Deputeerde Staten fan Frysland betaald. Sij betaalden dat út de belastinggelden fan de pachters. Die pachters bepaalden, dat d’r maar een doomny komme mocht. In 1591 kreeg elk Bildtdorp wèl ’n doomny, deur finansjele bijdrage fan ’t kloaster Mariëngaarde.
Lidmaten
Fan 1602 tot 1652 nam ’t tal lidmaten toe fan 40 tot 200. De kerk waar te klain en in 1636 worde an de noordkant ’n fleugel anboud. Maar al mooi gau worde de kerk weer te klain. In 1649 boude men ’n fleugel an de súdkant. Doe waar de kerk fan St.-Jabik ’n krúskerk. In 1695 kreeg de kerk ’n nije toren, wegens boufallighyd fan de ouwe.
Orgel en avenmaalbekers
In 1652 kreeg de kerk ’n orgel. Dat orgel worde skonken deur ’n boer út de Westhoek, Willem Dirk Ariens (Wassenaar). Ok in dat jaar kreeg de kerk fan deselde boer, twee sulveren avenmaalbekers.
Pastory
Doomny weunde in de pastory fansels en die ston in eerste instânsy skeef teugenover de kerk, besúdwesten. In 1760 worde Jakobus Chevalier as doomny ansteld. Op dat stoit waar d’r wat geld. Dat geld sou besteed worre kinne an ’t bouwen fan ’n nije kerk of ’n nije pastory. Chevalier koas foor ’t leste. In de kroan fan de pastory staat dan ok ’t jaartal 1760.
Nije kerk
’t Orgel fan 1652 waar an ferfanging toe, ’t worde in 1786 fernijd. Maar d’r ston nàg ’n fernijing an te kommen. De kerk worde boufallig. Tidens de amtsperioade fan doomny Wibe Mebius (1828-1857) worde besloaten om ’n nije kerk bouwe te laten.De bekinde Luwter arsitekt Romein kreeg de opdracht om de bouplannen te maken. Op 4 febrewary 1844 worde de nije kerk in gebrúk nommen. ’t Orgel út de ouwe kerk kreeg ok weer ‘n plakky in de nije.
Klokken
In de toren hongen twee klokken. Een út 1614, die worde ferkocht, en een út 1752. Hij kreeg ’n plakky in de koepeltoren fan de nije kerk. In de Tweede Wereldoorlog worde deuze klok metnommen na Dútsland. 't Sou soa'n tien jaar dure foordat d'r 'n nijeneen in de toren kwam te hangen. Doe't de Sintjabuurtsters 't geld bijnander brocht hadden, kreeg de nije klok in oktober 1952 syn plak in de toren.
Restorasy
In 1979 kwam d'r 'n hele ferandering. Deur 't weromlopen fan 't tal gemeenteleden waar de finansjele sitewasy niet foldoende meer om 't gebou, dat an onderhoud toe waar, te restoreren. De kerk is foor 'n simboalys bedrag overdeen an de Stichting Alde Fryske Tsjerken.Tegaar met de leden fan de restorasy-kemmissy worden plannen maakt foor ‘t restoreren fan 't monumintale gebou. Sont die tiid is De Groate Kerk 'n súksesfol kultureel sintrum. In 1988 folgde de restorasy fan 't orgel.
